Đậu gà
Là bệnh truyền nhiễm cấp
tính chung cho gia cầm ở mọi lứa tuổi, có triệu chứng đặc trưng là những mụn
viêm tấy ở da và những nơi không có lông, hay có những mụn màng giả ở niêm mạc
họng; mắt. Bệnh do một loại virus thuộc nhóm pox viruses có khả năng sống thời
gian dài trong điều kiện thời tiết môi trường khác nhau, chịu được khô hanh, ẩm
ướt và ánh sáng cả trong mùa rét. Ruồi, muỗi và các côn trùng khác là vật trung
gian truyền bệnh nguy hiểm nhất
Virus bị diệt dể dàng khi phun hơi nóng ẩm;
formol 3% ở 200 C và hợp chất iod 1/400 làm mất hoạt tính của virus, phenol 5%
chỉ 30 phút làm mất hoạt tính của virus.
Có 2 dạng: dạng khô và dạng ướt.
1) Đấu gà dạng khô (đậu ở
da): Mụn vảy mọc trên da ở những chỗ không có lông, có khi có cả ở hậu môn, da
trong cánh, mào, mép, quanh mắt, chân... Mụn lúc đầu sưng tấy màu hồng nhạt hoặc
trắng, sau chuyển tím sẫm dần, mụn khô đóng thành vẩy dễ bong. Gà bệnh vẫn ăn uống
có chút ít kém hơn bình thường, gà hay lắc đầu, vẩy mỏ do các mụn vẩy, khi chữa
khỏi gà phát triển bình thường, có thể chết nhưng rất ít.
2) Đậu gà dạng ướt (đậu mọc ở niêm mạc thường gọi là
difteria): Bắt đầu viêm ca ta ở miệng, họng, thanh quản, gà ho, vẩy mỏ. Các vết
viêm loang dần thành các nốt phồng, niêm mạc màu hồng chuyển sang đỏ sẫm, dày dần
lên và sau cùng tạo thành các lóp màng giả dính chặt vào niêm mạc làm cho gà ăn
uống, thở khó khăn. Gà bị sưng mặt, sưng tích, phù thũng, mắt gà viêm có ghèn,
nhớt, dần dần mắt bị lồi do tích tụ các chất đó trong hốc mắt. Mũi viêm, chảy
nước mũi rồi đặc quánh lại, mặt gà sưng to. ở dạng này gà không ăn uống được, gầy
và bị chết tỷ lệ cao. Có trường hợp gà bị đậu cả 2 dạng kết hợp.
Biện pháp
phòng và chữa:
Phòng bệnh: Chủng vacxin đậu cho gà con và gà
lớn theo lịch lúc 7 hoặc 14 ngày tuổi, 112 ngày tuổi; Vệ sinh chuồng, trại, khu
chăn nuôi sạch sẽ khô ráo, thoáng mát; Chăm sóc nuôi dưỡng tốt; Diệt ruồi muỗi
theo định kỳ.
Chữa bệnh: Chữa bệnh đậu cho gà ở dạng khô,
còn ở dạng ướt nhiều, chữa khó khăn. Khi chớm bệnh, thì chủng ngay vacxin đậu
cho gà khoẻ. Gà bệnh thì phải bắt chữa từng con bằng cách cạy sạch vảy mụn rồi
hàng ngày bôi cồn iod, glycerin, nitrat bạc... ở dạng ướt thì dùng bông lau sạch
màng giả rồi nhỏ thuốc sát trùng nhẹ, lugol hoặc glycerin. Nên cho uống kháng
sinh liều nhẹ đề phòng bệnh thứ phát xâm nhập như Choloramphenicol, Tetrcayclin
và vitamin A 5000 đơn vị cho looml nước. ở gia đình có thể dùng dầu hoả bôi vào
các mụn ở da sau khi đã cậy vảy. Các vảy mụn, chất rơi vào là phải đốt, tránh
lây lan .
Dùng cây nhọ nồi (cỏ mực) đâm lấy nước cho gà
uống cũng có kết quả khá tốt. hay bẻ lá cây dúi bỏ vào chuồng gà cũng hạn chế
được sự lây lan của bệnh trong đàn gà.